مجله خبری روزلاگ: همواره در وقایع مختلف سیاسی، به ویژه در فتنه ها اتفاقاتی می افتد که به معنی واقعی کلمه برای «سوژه» مناسبی برای کار در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، و… به ویژه در عرصه طنز محسوب می شود. فتنه اخیر مهسا امینی هم در کنار برکات مختلفی که داشت، سوژه های فراوانی به طنازان انقلابی کشورمان داد تا در این عرصه دست به تولید بزنند. از جمله رسانه ملی با ساخت برنامه پاورقی دو هدف را در پی گرفت: اول برنامه طنزی با مرور وقایع سیاسی اخیر در فضای واقعی و مجازی ساخت و دوم با هدف ارتقاء سواد رسانه ای مخاطب به شکل غیر مستقیم، یکی از بهترین برنامه ها را تولید کرد. در این مطلب به نقد برنامه پاورقی پرداخته ایم. با ما همراه باشید:
برنامه پاورقی برنامه ای مزخرف، به درد نخور و بیخود که هیچ آورده ای ندارد!
یکی از بخش های جالب برنامه پاورقی بخش صدای مردم است. جالب اینکه بخشی از صدای مردم برنامه پاورقی، پخش صدای مردمی است که منتقد این برنامه هستند. اما منتقدان این برنامه چه می گویند و درباره نقد پاورقی چه نظری دارند؟
اگر شما هم برنامه را دیده باشید (از اینجا می توانید آرشیو کامل برنامه پاورقی را دانلود و تماشا کنید) لابد صدای منتقدین را هم در بخش صدای مردم شنیده اید. جریانی که دل در گرو دشمن دارند و تصور می کردند با هیاهو در فضای مجازی، انقلاب مردمی و مستحکم ایران آسیب می بیند، این برنامه را با الفاظی چون «مزخرف»، «به درد نخور»، «بیخود»، و… نقد می کنند. «بغض» این جریان از شکست به اصطلاح «انقلاب»شان در کینه ای که نسبت به این برنامه دارند کاملا مشخص است؛ اما اگر این جماعت یک بهانه کوچک و ضعف واقعی در این برنامه می دیدند، به قول معروف آنرا سر دست می کردند، اما وقتی چیزی ندارند، از این تعابیر کلی استفاده می کنند!
اما گروه دیگری از مخاطبین که اتفاقا «نقد» مفید و قابل قبولی دارند، دو نقد مهم و اساسی را به رسانه ملی درباره برنامه طنز پاورقی ارائه می کنند: ۱. چرا اینقدر دیر این برنامه ها ساخته می شود؟ ۲. چرا زمان این برنامه کوتاه است؟ (در برابر خیل شبکه های ضد انقلاب…) ۳. چرا سایر شبکه های رسانه ملی به ماجرای دروغ های سیاسی وارد نمی شوند؟ و…
پیشنهادات مردم هم به شدت مفید است: به عنوان مثال گروهی از مردم بیان می دارند که باید در همه حوزه ها این برنامه ها ساخته شود. مثلا در حوزه اقتصادی، اجتماعی، ورزشی و… می توان با ساخت برنامه های طنز، هم مخاطب را از عملکرد رسانه های معاند آگاه کرد و هم اخبار و اطلاعات واقعی را نمایش داد.
در این بخش بیوگرافی مجری برنامه پاورقی را بررسی می کنیم. محمد رضا شهبازی که مجری شبکه های مختلفی چون شبکه دو، سه و افق بوده است و اخیرا به اجرای برنامه طنز پاورقی می پردازد، فعالیت های گسترده ای در حوزه طنز هم دارد.
بیوگرافی محمدرضا شهبازی مجری تلویزیون/ زندگینامه محمد رضا شهبازی
محمد رضا شهبازی متولد ۱۶ خرداد ۱۳۶۵ در تهران بازیگر، طنزپرداز، نویسنده طنز و مدیر سایت راه راه و مجری و گوینده تلویزیون اهل ایران است.
به نوشته حرف‌تازه او یکی از مجریان انقلابی و طنزپردازان ایرانی است که دارای کاردانی مهندسی معدن و کارشناسی معارف اسلامی است، اما از دوران نوجوانی وارد عرصه فرهنگی و طنز شده است.
سوابق سال های فعالیت محمدرضا شهبازی از طنز تا اجرا
محمدرضا شهبازی را ابتدا باید به عنوان طنزپرداز معرف کنیم تا مجری تلویزیون! او کا طنز را از دوران دبیرستان آغاز کرد و به دلیل علاقه به کارهای کمیک تصمیم می گیرد تا وارد حرفه طنز شود. او درباره نحوه فعالیت هایش گفته: اولین طنزم رو فکر کنم توی دوره دبیرستان نوشتم و روی تابلو اعلانات چسبوندم. یکی که خیلی دوستش داشتم و دارم حسابی مسخره ام کرد. تصمیم گرفتم که برای کم کردن روی اون هم شده، طنزنویس بشم.
از دیگر سوابق شهبازی می‌توان به روزنامه نگاری، راه‌اندازی و مدیریت سایت کاریکاتور و طنز راه راه و تولید برنامه‌های طنز «حیفِ درخت» و «لیچار» در فضای مجازی اشاره کرد.
ازدواج، همسر و فرزندان محمدرضا شهبازی
محمدرضا شهبازی متاهل بوده و چند سال پیش ازدواج کرده، حاصل این ازدواج، دو دختر و دو پسر دوقلو می باشد.
شبهبازی و اجرا در شبکه افق
محمدرضا شهبازی مجری مسابقه رخداد در شبکه افق بود. این اولین اجرای او در تلویزیون بود که مسابقه ای با محتوای سیاسی را اجرا می کرد. وی به تازگی مجری برنامه پاورقی شبکه دو سیما شده است.
آثار محمد رضا شهبازی (کتاب)
آقای شهبازی نویسنده خوبی نیز هست و از او تاکنون چند کتاب طنز به چاپ رسیده و منتشر شده است. او کتاب های ماهبندان و آقازاده عزیز «لانگ شوت»، «ترجیحا مجرد با روابط عمومی بالا» را به رشته نگارش دراورده و به چاپ رسانده است
محمدرضا شهبازی طنزپرداز و تاسیس سایت راه راه
شهبازی از سال ۹۵ سایت راه راه را راه اندازی کرده و مشغول فعالیت می باشد. او گفته: فعلا بصورت آزمایشی داره کار میکنه. معلوم هم نیست کی از حالت آزمایشی خارج بشه. فکر کردیم بچه‌های باشگاه طنز انقلاب اسلامی بغیر از کانال نیاز به جایی دارند که طنزهای جدی‌ترشون اونجا منتشر بشه. البته مجله هم هست ولی خب آنلاین و بروز نیست. سایت امکان واکنش به موضوعات روز رو داره که در حوزه طنز مطبوعاتی چیز مهمیه. سایت راه راه زیر نظر باشگاه طنز انقلاب اسلامی است و خود باشگاه هم یکی از شاخه های دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب می باشد.
به نوشته ایران آنلاین، آنچه ظرف دو سه ماه اخیر در کشور رخ داد و صاحبنظران داخلی و خارجی درباره آن سخن گفتند و تقریبا برای همه مردم نیز آشکار و مبرهن است، نقش موثر رسانه‌های خارجی و بویژه شبکههای اجتماعی وابسته به آنها همچون توئیتر، اینستاگرام، واتساپ، تلگرام و … در دامن زدن، گسترش و سازماندهی اعتراضات و تحریک هیجان و احساسات افراد به ویژه جوانان و نوجوانان برای شرکت در آشوب‌ها و ناامنی‌ها بوده است.
دشمنان و معاندان نظام بویژه آمریکا در این سال‌ها بخوبی دریافته‌اند که کودتا از بیرون و حمله سیاسی، اقتصادی و نظامی در مورد ایران کارساز نیست، برای همین تمام بودجه اقتصادی‌شان را در بخش رسانه و فضای مجازی هزینه می‌کنند.
فضای مجازی به دلیل وجود گروه‌ها و کانال‌های متفاوت و متنوع و هم چنین فراگیری آن در میان مردم به گونه‌ای که بسیاری از اخبار، ارتباطات خانوادگی و اجتماعی و حتی خریدها از طریق فضای مجازی صورت می‌گیرد جزئی تفکیک ناپذیر از زندگی ما شده است. نفوذ فضای مجازی از جهات مختلف موثر است. این تأثیرپذیری در نوجوان هم از جهت تاثیر در نظام ارزشی، باورها و هنجارهایشان رخ داده و هم از نظر داده‌هایی که در فضای مجازی تولید می‌شود و تأثیراتی در آنها گذاشته است.
این کلان‌داده‌ها امکان کنترل مردم و سبک زندگی آنها را دارد و کسانی که مالکیت سرورهای این کلان‌داده‌ها را در اختیار دارند، از طریق روش‌های محاسباتی تحت کنترل و محرک‌ها، می‌توانند شرایط مورد نظرشان را رقم بزنند.
متأسفانه در کشور ما به دلیل عدم نظارت دقیق و آموزش صحیح و آگاهی بخشی به خانواده‌ها، به راحتی اطلاعات رد و بدل می‌شود بدون اینکه درستی یا نادرستی اخبار و اطلاعات ارسالی مدنظر قرار گیرد.
در اغتشاشات اخیر هجمه رسانه‌ای همه‌جانبه، هماهنگی اغراق شده و کاریکاتوری میان نیروهای مخالف جمهوری اسلامی از سلبریتی‌های خارج‌نشین تا دولت‌ها، سیاسیون، فعالان مدنی، فضای مجازی و… . آن‌قدرسنگین بود که ابهتی پوشالی برای معاندان درست کرد که کمتر کسی درباره‌اش حرف زد و سوتی‌های عجیب و غریبی که در این زمینه وجود داشت را بیان نمود. در نتیجه وقتی مردم با این حجم از اخبار دروغ مواجه شدند، بخشی از آنها فریب خورند.
در این میان عده‌ای نیز با هدف جمع آوری دنبال کنندگان در صفحات مجازی خودشان و جلب توجه مخاطبین اقدام به نشر اخبار و آمارهای نادرست کردند بویژه سلبریتی‌ها و چهره‌های هنری و ورزشی خود فروخته که انتشار اخبار جعلی و بی پایه و اساس را در دستور کار خود در این چند ماه اخیر قرار دادند، اظهارات غیرمستند و هیجانی که جز ایجاد نگرانی برای مردم دستاوردی نداشت و ضمن تشدید هرج و مرج در کشور، متأسفانه جان هموطنان‌مان را به خطر انداخت.
دستگاه‌های فرهنگی و رسانه‌ای کشور در این مدت بدلیل عدم ایجاد زیرساخت‌های لازم و دقیق نتوانستند چندان در این نبرد نابرابر موفق عمل کنند و این در حالی است که رهبر انقلاب حدود ۱۰ سال است که درباره خطرات فضای مجازی تأکید داشته‌اند.
رسانه ملی درمقابل این هجمه سنگین رسانه‌ای هرچند دیر اما با دو برنامه جالب به میدان آمد؛ برنامه طنز انتقادی «دی‌بی‌سی فارسی» که با الهام از عروسک «دیبی» مجموعه «کلاه قرمزی» به شوخی با شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی می‌پردازد و برنامه «پاورقی» که با استفاده از زبان طنز سعی در نمایان کردن لایه‌های پشت پرده اخبار و افرادِ مرتبط با اتفاقات در فضای مجازی دارد و سعی می‌کند بدون پیچیدگی‌های فرمی و زبانی، اخبار و اتفاقات روزانه را مرور کند.
دو برنامه‌ای که هردو از شبکه دوسیما پخش می‌شوند. در حقیقت این دو برنامه همانند برخی گزارشات اخبار ۲۰:۳۰ همان وظیفه افشاگری پشت پرده اخبار دروغین و عملکرد شبکههای معاند را برعهده دارند اما در طیفی وسیعتر و با لحنی آمیخته به طنز که بتوانند مخاطبان بیشتری را باخود همراه سازند و روند بی‌اعتمادی مردم به این شبکه‌ها را افزایش دهند.
معرفی برنامه «پاورقی»
«پاورقی» به تهیه‌کنندگی جواد فتحی و اجرای دوست داشتنی محمدرضا شهبازی می‌کوشد تا لایه‌های پشت پرده اخباری که برای مخاطبان حائز اهمیت و تأثیرگذار است نمایان کرده تا مخاطبان به این درک برسند اخباری که در فضای مجازی می‌بینند و می‌شنوند تا چه میزان سندیت دارد و چه اندازه صحت ندارد.
رمز موفقیت«پاورقی» زبان ساده و گویای آن، ریتم تند و به روز بودن صددرصد محتوای آن است، عکس العمل سریع در برابر اخبار جعلی و دروغین سبب می‌شود تا قبل از آنکه تعداد زیادی از مردم آن را ببینند به ماهیت آن پی ببرند و به اصطلاح تا تنور شایعات داغ است نان حقیقت و راستی را به آن بچسبانند.
این برنامه با رصد دقیق و همه جانبه شبکههای مجازی برای تک تک سوء استفاده کنندگان از ماجراهای روز کشور جوابی در آستین دارد و کاملا زیرکانه حتی به پست‌های سلبریتی‌ها می‌پردازد و ماهیت دروغین ولی فریبنده آنها را عیان می‌سازد و در بخش فتوشاپ خود نیز بسیار بامزه و طنازانه به سراغ عکس‌های دروغینی می‌رود که توسط این سلبریتی‌ها برای متشنج کردن اوضاع در فضای مجازی پخش شده‌اند.
«پاورقی» علاوه بر افشای گاف های رسانه‌های غربی در بخشی با عنوان «باغ اروپا» به بیان اعتراضات و تجمعات مردم در کشورهای اروپایی می‌پردازد تا مخاطب دریابد آنها که برای ایران نسخه می‌پیچند بهتر است اول مشکلات داخل کشور خودشان را حل کنند، مشکلاتی که بدلیل سانسور شدید رسانه‌ای نمی‌گذارند اخبار آن به بیرون درز پیدا کند.
از نکات جالب توجه «پاورقی» این است که گاه به اشکالات و سوءمدیریت‌های مسئولان داخلی هم می‌پردازد، ایراداتی که سهوا و یا عمدا می‌تواند دستاویزی برای معاندان شود مانند ماجرای خواندن پراز اشتباه گزارش پزشکی قانونی مهسا امینی توسط یکی از نمایندگان مجلس.
«پاورقی» همزمان با داغ بودن بازار شایعات و تحریم‌ها علیه تیم ملی فوتبال مجری خود را به مسابقات جام جهانی قطر فرستاد تا از نزدیک و کاملا به روز و به اصطلاح داغ داغ تصویری درست و بی واسطه از فضای مسابقات به مردم نمایش دهد.
سخن آخر درباره برنامه جذاب پاورقی و برنامه های مشابه
در پایان باید گفت لزوم ساخت برنامه‌هایی همچون «پاورقی» و «دی بی سی فارسی»در جنگ رسانه ای کنونی به شدت حس می‌شود. مدیران فرهنگی باید برای ساخت این برنامه‌ها از یکسو هم بودجه لازم را تأمین کنند و هم از چهره‌های جوان و صاحب ذوق و کاربلد استفاده نمایند و از سوی دیگر فضا برای پخش گسترده این برنامه‌ها را فراهم آورند تا مردم بیشتری آنها را ببینند مثلا علاوه بر شبکه دو این برنامه‌ها از شبکههای استانی و یا آیفیلم که مخاطب زیادی دارد هم پخش شوند و یا بخش‌های مهم و در عین حال جالب آنها در سطح وسیعی در شبکههای اجتماعی مجازی فوروارد شوند؛ چراکه بیشتر فریب خوردگان اصلا رسانه ملی را تماشا نمی‌کنند.
برنامه «پاورقی» با هدف روشن شدن ابعاد اخبار منتشر شده در فضای مجازی با زبان طنز از آنتن شبکه دو در حال پخش است. به نوشته پایگاه اطلاع رسانی سیما، برنامه «پاورقی» یکی از تازه‌های تولید شبکه دو سیماست که با هدف روشن شدن ابعاد اخبار منتشر شده در فضای مجازی با زبان طنز روانه آنتن می‌شود.
«پاورقی» با استفاده از زبان طنز سعی در نمایان کردن لایه‌های پشت پرده اخبار و افرادِ مرتبط با اتفاقات در فضای مجازی دارد و سعی می‌کند بدون پیچیدگی‌های فرمی و زبانی، اخبار و اتفاقات روزانه را مرور کند. «پاورقی» در به تهیه‌کنندگی جواد فتحی و اجرای محمدرضا شهبازی شنبه تا سه‌شنبه حوالی ساعت ۲۰ از شبکه دو سیما روانه آنتن می‌شود.
جواد فتحی تهیه کننده و کارگردان «پاورقی» گفت: در این برنامه به اخباری می پردازیم که در بخش های خبری و رسانه های رسمی به آن پرداخته نشده و بیش تر در حوزه فضای مجازی است. اخبار مربوط به شخصیت های سیاسی، ورزشی، هنرمندان چه در داخل ایران و چه خارج از کشور همواره مورد توجه عموم مردم است که در «پاورقی» مورد توجه قرار می گیرد.
کارگردان «پاورقی» ادامه داد: ما لایه‌های پشت پرده اخباری که برای مخاطبان حائز اهمیت و تاثیرگذار است نمایان می کنیم و تلاش داریم مخاطبان به این درک برسند اخباری که در فضای مجازی می بینند و می شنوند تا چه میزان سندیت دارد و چه اندازه صحت ندارد.
تهیه کننده برنامه خاطرنشان کرد: درواقع «پاورقی» به دنبال تقویت سواد رسانه ای مخاطبان است و این هدف را با آگاهی بخشی به مخاطب دنبال می کنیم. این که مخاطبان بدانند برای پذیرش خبر شناسایی منبع، زمان تاریخ انتشار، نویسنده و .. بسیار مهم است. وی تاکید کرد: در «پاورقی» گاف های رسانه های غربی را هم عنوان می کنیم. رسانه های غربی تعمدا اشتباهات خود را بازگو نمی کنند که ما با ظرافت به این مساله می پردازیم.
فتحی تصریح کرد: برنامه از قلم طنزپردازان جوان بهره مند است که اخبار در فضای مجازی را رصد و انتخاب می کنند و در قالب طنز و شوخی ارائه می شود. تهیه کننده «پاورقی» خاطرنشان کرد: سراغ تصویر و سندی که سندیت نداشته باشد هم نمی رویم و برای تمام مطالب که در برنامه عنوان می شود تصویر مستند یا ویدئو داریم.
فتحی در پایان با اشاره به سختی های طنز در قالب سیاسی خاطرنشان کرد: خیلی از موضوعاتی که در برنامه مطرح می شود سیاسی است و ما سعی کردیم این فضا را تلطیف کنیم و تمام تلاش مان این است که بین هجو و طنز تفاوت قائل شویم.
در این بخش گفتگوی نوشین مجلسی از گروه رسانه روزنامه جام جم با محمد رضا شهبازی مجری و نویسنده برنامه پاورقی را مطالعه می فرمایید.
گفت‌وگوی «جام‌جم» با محمدرضا شهبازی، مجری برنامه طنز شبکه ۲ سیما/ کنایه «پاورقی» به رخداد‌ها
گفته می‌شود هدفش روشن‌شدن ابعاد اخبار منتشر شده در فضای مجازی با زبان طنز است. درواقع تلاش می‌کند با استفاده از زبان طنز لایه‌های پشت پرده اخبار و افراد مرتبط با اتفاقات در فضای مجازی را نمایان کند. نامش «پاورقی» است؛ برنامه‌ای ساده و به اصطلاح جمع‌و‌جور که با اجرای محمدرضا شهبازی روزهای فرد ساعت ۲۰ روی آنتن شبکه دو می‌رود.
به‌گفته دست‌اندرکارانش این برنامه سعی می‌کند بدون پیچیدگی‌های فرمی و زبانی، اخبار و اتفاقات روز را مرور کند. آنها می‌گویند ما تلاش داریم در این برنامه به اخبار دروغی که در رسانه‌های خارجی به مخاطبان تحویل می‌دهند بپردازیم که چگونه اخبار کذب را در میان مردم رد و بدل می‌کنند. پاورقی به تهیه‌کنندگی جواد فتحی، کارگردانی ابوالفضل حاجیان و نویسندگی محمدامین میمندیان و مرتضی قربانی تولیده شده است. در گفتگو با شهبازی، مجری این برنامه از آغاز، امروز و راهی که پاورقی در پیش گرفته است پرسیدیم و دیگر جزئیات را جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.
محمدرضا شهبازی، مجری این برنامه در کارنامه‌اش تجربه نویسندگی، بازیگردانی، اجرا و… را دارد. برنامه‌ها و سریال‌هایی نظیر حرفشم نزن، رخداد و وضعیت زرد از جمله این موارد است که شهبازی در سمت‌های مختلف با آنها همکاری داشته. این مجری در گفتگو با خبرنگار جام‌جم درباره ایده اصلی و شکل‌گیری پاورقی بیان می‌کند: برنامه پاورقی خیلی سریع شکل گرفت؛ یعنی از زمان صحبت کردن درباره اینکه چنین برنامه‌ای تولید شود تا وقتی که ضبط و تهیه شد فاصله کمی بود. به همین دلیل خیلی فرصتی نداشتیم تا به جزئیات و مواردی مثل فرم و دکور بپردازیم و به طرح خاصی برسیم. دلیلش هم این بود که احساس کردیم در فضایی که دارد در رسانه‌ها، فضای مجازی و شبکههای اجتماعی شکل می‌گیرد، نکاتی بیان می‌شود که دروغ بودن‌شان بدیهی است، اما از فرط بدیهی بودن مغفول واقع شده است. درواقع هجمه رسانه‌ای همه‌جانبه، هماهنگی اغراق شده و کاریکاتوری میان نیروهای مخالف جمهوری اسلامی از سلبریتی‌های خارج‌نشین تا دولت‌ها، سیاسیون، فعالان مدنی، فضای مجازی و… ایجاد شده است. آن‌قدر هجمه سنگین است و ابهت پوشالی برایش درست شده که کسی درباره‌اش حرف نمی‌زند و سوتی‌های عجیب و غریبی که در این زمینه وجود دارد را بیان نمی‌کند. راستش آدم را یاد داستان لخت بودن پادشاه می‌اندازد که کسی این موضوع را به رخ پادشاه نمی‌کشید.
این مجری ادامه می‌دهد: تلاش شد یک برنامه ژورنالیستی با زبان طنز شکل بگیرد که در این حوزه سوژه‌های روز را مطرح کند و با رویکردی که اشاره کردم درحقیقت خالی بودن چنته جبهه معاند جمهوری اسلامی را به رخ بکشد.
پاورقی کدام متن؟
از شهبازی درباره وجه تسمیه نام برنامه می‌پرسیم و او پاسخ می‌دهد: اسم برنامه نشان‌دهنده تکمله‌هایی است که دارد به متن اخبار زده می‌شود. یعنی گویی متن خبرها و اتفاقات یک چیز دیگری است و ما در پاورقی داریم اشارات تکمیلی و توضیحاتی درباره این اتفاقات و ماجراها می‌دهیم که آنها را گویاتر و واضح‌تر می‌کند. می‌خواهیم اخباری که کمتر مورد توجه قرار گرفته است را به رخ بکشیم و عیان کنیم. از این جهت اسم پاورقی پیشنهاد شد و میان اسم‌های مختلفی که در آن فرصت کم ــ یعنی از زمان شکل‌گیری ایده تا ضبط اولین قسمت ــ داشتیم مورد پسند قرار گرفت.
سریع و ژورنالیستی
دکور و شیوه اجرای برنامه پاورقی در فضایی ساده رقم می‌خورد. از شهبازی علت انتخاب این فرم را جویا می‌شویم. این مجری در پاسخ بیان می‌کند: همان‌طور که گفتم یکی از دلایل سادگی این است که فاصله زمانی بین شکل‌گیری ایده، صحبت درباره تولید چنین برنامه‌ای تا اولین ضبط و پخش خیلی کوتاه بود. دکور نیمه آماده بود و با کمی رتوش و تغییر رنگ آماده ضبط شد. حتی در قسمت‌های بعدی شاهد هستید در این زمینه تغییراتی نسبت به قسمت اول وجود دارد. یعنی دکور تغییراتی در جزئیات داشته است. ترجیح دادیم برخی موارد را کم‌کم اصلاح کنیم. مثلا اصلاحات تیتراژ، دکور، حتی لحن و موضوعات که می‌خواهیم به آنها بپردازیم را حین کار انجام دهیم.
وی درباره چرایی شتاب برای روی آنتن فرستادن برنامه توضیح می‌دهد: دلیل عجله این بود که می‌دیدیم فرصت دارد میگذرد و آن‌قدر شایعه، دروغ و مباحث این‌چنینی پشت سر هم دارد پیش می‌آید که اگر یک روز این کار را به تاخیر بیندازیم کلی سوژه از دست دادیم. کلی دروغ منتشر شده و هیچ جوابی به آنها داده نشده است. برای همین ترجیح دادیم خیلی سریع کار را شروع کنیم و حین کار اصلاح شود.
شهبازی همچنین در ادامه شرح دلایل سادگی ساختار برنامه بیان می‌کند: یکی دیگر از دلایل سادگی ژورنالیستی بودن کار است. نمی‌خواستیم خیلی پیچیدگی‌های فرمی، نمایشی و… داشته باشیم. می‌خواهیم ساده حرف بزنیم. در نظر داشتیم کارمان بیشتر به طنز مطبوعاتی نزدیک باشد تا طنز تلویزیونی و نمایشی. فکر می‌کنم صراحتی که داریم باید هم در سوژه و هم در لحن و اجرا وجود داشته باشد. به همین دلیل جای پیچیدگی‌های عجیب و غریب که تولید را سخت و زمانبر و فهم محتوا را برای عموم مخاطبان سخت می‌کند در این برنامه نیست. لازم است این برنامه از همه نظر حتی از لحاظ تولید چابک باشد تا خیلی راحت توسط مخاطبان فهمیده شود.
از شهبازی می‌پرسیم به‌جز سوژه‌های غالب برنامه که بیشتر درباره نقد اخبار خارجی درباره اتفاقات اخیر کشور است آیا نگاه نقادانه به داخل کشور هم دارند؟ او می‌گوید: علت شکل‌گیری برنامه اتفاقات اخیر کشور است و همان‌طور که عرض کردم خلأیی که در فضای کنونی احساس می‌شد باعث شد ایده‌اش مطرح شود و این برنامه شکل بگیرد. البته اینکه در ادامه چه اتفاقی خواهد افتاد کاملا بستگی به تغییرات فضای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اتفاقات و اخباری که پیش می‌آید دارد. فعلا رویکرد و دال مرکزی برنامه مباحث اخیر و شلوغی‌هایی است که از آنها خبر داریم.
شهبازی در مورد تعداد قسمت‌های برنامه عنوان می‌کند: تا جایی که من خبر دارم هنوز تعداد قسمت‌های برنامه مشخص نیست. فعلا سه روز در هفته روزهای فرد قبل از خبر ۲۰:۳۰ حدود ساعت ۸ شب برنامه پخش می‌شود. تعداد قسمت‌ها و ادامه برنامه بستگی به شرایط دارد.
وی در مورد سوژه‌یابی و انتخاب خبر‌هایی که مبنای طنزپردازی و هجو قرار می‌گیرند هم توضیح می‌دهد: زحمت اصلی تهیه متن، سوژه‌ها، ویدئو‌ها و عکس‌ها به دوش دو نویسنده برنامه، محمدامین میمندیان و مرتضی قربانی است. آنها بعد از هر برنامه تا برنامه بعد شروع به کاویدن فضای رسانه‌ای از فضای مجازی و ویدئو‌هایی که پخش می‌شود تا شبکههای معاند، شبکههای خارجی، بحث‌های فعالان فضای مجازی و… می‌کنند. تعداد زیادی سوژه به اشتراک می‌گذارند و نهایتا از بین آنها سوژه‌هایی که قرار است کار شود انتخاب می‌گردد. شهبازی می‌افزاید: خیلی به‌دنبال طولانی‌شدن برنامه نیستیم. زمان ایده‌آل‌مان برای هر برنامه حداکثر ۱۵ دقیقه است. برای همین مجبوریم خیلی از سوژه‌ها را کنار بگذاریم و به آن‌هایی بپردازیم که از لحاظ مختلف اولویت دارند.
این مجری همچنین در مورد بازخورد‌های داخلی و خارجی که تاکنون دریافت کردند، می‌گوید: مدت کمی است که برنامه روی آنتن رفته، اما در این همین مدت بازخوردها خیلی زیاد بوده است. بسیاری از آشوبگران و خارج‌نشینان در فضای مجازی نسبت به برنامه واکنش نشان دادند. به عوامل تولید برنامه توهین‌های رکیک روا داشتند و تهدید کردند. خواهان تشکیل کمپین علیه عوامل شدند و…. از طرف دیگر از مردم و دوستان بازخورد‌های زیادی داشتیم. اگر اسم پاورقی را در فضای مجازی جست‌وجو کنید به نمونه‌های بسیاری می‌رسید. در واقع میتوانید هر دو نوع واکنش به این برنامه را ببینید. وی اضافه می‌کند: خیلی از دوستان به من پیامک زدند و تشکر کردند. بسیاری هم برای تهیه‌کننده و دیگر عوامل نظرات‌شان را بیان کردند و واکنش نشان دادند. در واقع مضمون مشترک بازخورد‌های مثبت هم این است که جای چنین برنامه‌ای خالی بود که یک نفر به زبان ساده، نکات بدیهی که جلوی چشم همه هست، اما کسی بیانش نمی‌کند را عیان کند.
هجو خارجی با طعم نقد داخلی
شهبازی: در کنار محور اصلی برنامه نگاهی به اخبار، اتفاقات و گفتههای مسئولان داخلی هم داشتیم. ولی همان‌طور که اشاره کردم رویکرد اصلی برنامه نقد و هجو دشمنان، فتنه‌گران و سردسته‌های آنهاست. تمام تلاش‌مان در این راستاست که در برنامه تیزی پیکان‌مان سمت مردم معترض نرود، چون ممکن است خیلی‌ها به هر دلیلی اعتراض داشته باشند و به اشتباه در جریانی بیفتند. باید حساب آنها را از سردسته‌های اغتشاشگران جدا کرد. طبیعتا فعلا اولویت با نقد رسانه‌ها، جریانات و افراد سردسته این التهابات است تا مردم عادی و حتی مسئولان داخلی؛ هر چند که نگاهی هم به اینها داریم.
لینک دانلود و مشاهده برنامه پاورقی و دی بی سی
در این بخش لینک دانلود و مشاهده برنامه های پاورقی و دی بی سی را برای شما قرار داده ایم:
لینک دانلود و مشاهده برنامه پاورقی:
لینک دانلود برنامه پاورقی از شبکه دو (سایت شبکه آرشیو برنامه پاورقی)
لینک مشاهده برنامه پاورقی از شبکه دو (سایت شبکه آرشیو برنامه پاورقی)
لینک دانلود برنامه پاورقی از تلوبیون (سایت تلوبیون آرشیو برنامه پاورقی)
لینک مشاهده برنامه پاورقی از تلوبیون (سایت تلوبیون آرشیو برنامه پاورقی)
لینک دانلود و مشاهده برنامه دی بی سی نیوز:
لینک دانلود برنامه دی بی سی از شبکه دو (سایت شبکه آرشیو برنامه پاورقی)
لینک مشاهده برنامه دی بی سی از شبکه دو (سایت شبکه آرشیو برنامه پاورقی)
لینک دانلود برنامه دی بی سی از تلوبیون (سایت تلوبیون آرشیو برنامه پاورقی)
لینک مشاهده برنامه دی بی سی از تلوبیون (سایت تلوبیون آرشیو برنامه پاورقی)
سایت دی بی سی نیوز:
دی بی سی برنامه ای طنز است که در حقیقت نگاهی طنز به روش و شیوه خبرپراکنی بی بی سی فارسی دارد. این لینک سایت دی بی سی است که مطالب و برنامه طنز این برنامه را می توانید از طریق سایت برنامه پیگیری بفرمایید:
لینک سایت دی بی سی dbcpersian.ir
در قسمت معرفی (درباره ما) سایت دی بی سی آمده است: دی بی سی فارسی یک سازمان رسانه‌ای بزرگ بین‌المللی است که تلاش می کند اخبار و اطلاعات به صورت بی‌طرفانه در اختیار مخاطبان فارسی زبان خود در سرتاسر دنیا قرار دهد. دی‌بی‌سی فارسی یک نهاد خبری چندرسانه ای است که اخبار و اطلاعات را از طریق تلفن همراه و ابزارهای الکترونیکی قابل حمل به مخاطبان ارائه می‌کند. برنامه های دی بی سی فارسی در مشهد تهیه می شود؛ در عین حال گزارشگران ما از شهرهای مختلف نیز نقش مهمی در تهیه این برنامه ها دارند. در دی بی سی فارسی، ما از امکانات منحصر به فرد گردآوری خبر در سرتاسر جهان بهره می بریم. از جمله این امکانات دسترسی به گزارش‌های ۶۰ هزار خبرنگار در شهرهای مختلف دنیا، تحلیل و گزارش‌های شاهدان عینی است.
شبکه فارسی دی‌بی‌سی با شعار «اینجا همه خبرها راست است!» از ۲۵ آوریل ۲۰۲۰ ( ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹) پخش برنامه های خود را آغاز کرد. این شبکه ماهانه ده‌ها دقیقه برنامه برای مخاطبان فارسی زبان خود پخش می کند. خبر، محور برنامه های تلویزیون فارسی دی بی سی است و تقریباً نیمی از برنامه های آن را تشکیل می دهد. در کنار برنامه های خبری، برنامه های تازه، متنوع و تحلیلی نیز از این تلویزیون پخش می شود. مخاطبان هفتگی تلویزیون فارسی دی بی سی در سال ۲۰۲۰ و در یک بازه کوتاه به ده‌ها هزار نفر رسید. برنامه های دی بی سی فارسی در اپلیکیشن‌های مختلفی نظیر اینستاگرام، یوتیوب، آپارات، توییتر، تلگرام، بله و ایتا و با آیدی @DBCpersian در دسترس است.
تاکنون دی بی سی فارسی برنامه‌های خود را در قالب «بخش خبری»، «نوبت ما»، «مستند» و «دی‌بی‌سی آرشیو» منتشر کرده است. این قالب‌ها هنوز در حال گسترش است. دی‌بی‌سی در «بخش خبری» در قالب گزارش، گفتگو، خبر کوتاه و زیرنویس به اخبار روز می‌پردازد. در «نوبت ما» نظر مردم را درباره مسائل مختلف می‌پرسد، در «دی بی سی آرشیو»، به فراخور اهمیت موضوع، آرشیو دی بی سی در قرن معاصر را منتشر می‌کند و در «مستند» نیز سعی می‌کند گره‌های ذهنی مردم از موضوعات مختلف را باز کند.
نقد و بررسی برنامه پاورقی (طنز) / نگاهی متفاوت به برنامه طنز پاورقی شبکه دو
از همان ابتدای اغتشاشات اخیر، آنچه که بیشتر از همه واضح بود، ترکیبی‌بودن یک جنگ علیه ایران بود. جنگ هیبریدی یا ترکیبی، از ابتدای آشوب‌ها در دستورکار قرار گرفته بود تا جای هیچ گریزی برای مخاطب این روزهای شبکههای اجتماعی وجود نداشته باشد. در این بخش به نقد و بررسی برنامه پاورقی پرداخته ایم. برنامه ای در فتنه مهسا امینی و آشوب های ۱۴۰۱ متولد شد و با نگاهی طنز به اتفاقات اغتشاشات و اخبار آن در فضای مجازی، نقش موثری در افزایش سواد رسانه ای مخاطب و آگاهی بخشی به مخاطب ایفا نمود.
نگاهی به مکاشفه طنز خبری/ صحت‌سنجی به روش پاورقی
از یک‌طرف آشوب در خیابان و از طرف دیگر، خبرپراکنی در شبکههای اجتماعی بود که باعث می‌شد راست و دروغ با هم آمیخته شده و امکان تشخیص آن برای مخاطب وجود نداشته باشد. از همان زمان بود که وجود یک برنامه ترکیبی برای پاسخ‌دادن به شبهات رسانه‌ای احساس می‌شد. درست در همین زمان بود که «پاورقی» پای خود را به تلویزیون گذاشت. برنامه‌ای که تلاش می‌کرد به برخی شبهات و جنگ رسانه‌ای صورت‌گرفته در شبکههای مجازی پاسخ دهد. پاورقی به تهیه‌کنندگی جواد فتحی و اجرای محمدرضا شهبازی توانسته در همین مدت اندک، مخاطبان خود را پیدا کند. این برنامه تلاش کرده شبکههای مجازی را به‌صورت همه‌جانبه رصد کند که پرداختن به پست‌ها و صحبت‌های سلبریتی‌ها در فضای مجازی هم بخشی از این برنامه است. در این گزارش تلاش کردیم به بخشی از جوانب این برنامه و نکات مهم آن اشاره کنیم.
پشت هر طنز سیاسی، تحلیل‌های جدی، شناخت مسأله، قرار دادن آن در چارچوب، بیان زمینه شکل‌گیری آن و مقایسه‌اش با واقعیت‌ها و دنبال‌کردن سابقه آن رویداد نهفته است. اگر طنز را ابزاری بی‌نظیر در مواجهه با مسائل و مشکلات جامعه بدانیم با کمک آن می‌توانیم سراغ تلخ‌ترین رویدادها و مشکلات برویم تا بیان و نقد آنها را آسان‌تر کنیم. برنامه پاورقی به تهیه‌کنندگی جواد فتحی و اجرای محمدرضا شهبازی یکی از تولیدات شبکه دوی سیماست که با هدف روشن‌شدن ابعاد اخبار منتشرشده در فضای مجازی با زبان طنز چند ماهی است که شنبه تا سه‌شنبه حوالی ساعت ۲۰ روانه آنتن شده‌‌است. این برنامه که کارگردانی‌اش برعهده ابوالفضل حاجیان و نویسندگی‌اش با محمدامین میمندیان و مرتضی قربانی است، با استفاده از زبان طنز سعی در نمایان‌کردن لایه‌های پشت‌پرده اخبار و افراد مرتبط با اتفاقات در فضای مجازی دارد و می‌کوشد بدون پیچیدگی‌های شکلی و زبانی، اخبار و اتفاقات روزانه را مرور کند.
پاورقی و تولید در زمان کم
جواد فتحی، نویسنده، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون، در آثاری همچون برنامه تلویزیونی «کاربرانه» فعالیت داشته‌است. گفته می‌شود که پاورقی در زمان بسیار اندکی از مرحله پیش‌تولید روی آنتن رفته و از زمان شکل‌گیری فکر تا ضبط اولین قسمت خیلی سریع جلو رفته است؛ یعنی از زمان پیشنهاد طرح برنامه و صحبت درباره اینکه چگونه تولید شود و عوامل آن جمع شوند تا وقتی که ضبط و تهیه شود تقریبا دو هفته طول کشید. تهیه‌کننده این برنامه معتقد است بعد از اینکه در مهرماه، ناآرامی‌ها شروع شد و اخبار دروغین به جامعه ارائه می‌شد، رسانه باید کاری انجام می‌داد و اول از همه با برملا کردن دروغ‌ها از شتاب رسانه‌های بیگانه برای گسترش ناآرامی‌ها جلوگیری می‌کرد. برای همین روشنگری مردم و برملا کردن چهره واقعی شبکههای خبری معاند را در دستورکار قرار دادیم. به گفته تهیه‌کننده پاورقی، خط اصلی برنامه با حضور یک مجری توانمند برای بیان واقعیت‌های موجود با زبان طنز شکل گرفت.آنچه در رسانه‌ها، فضای مجازی و شبکههای اجتماعی شکل‌گرفت و هنوز هم ادامه دارد سرشار از ابهام و دروغ است، به‌طوری‌که برخی موارد دروغ بودن‌شان بدیهی است و باید یک نفر می‌آمد و به اینها جواب می‌داد اما چرا نام پاورقی بر این برنامه گذاشته شد؟ عوامل آن این‌طور گفته‌اند که کلمه پاورقی به معنی تکمله‌هایی است که به متن اصلی زده می‌شود و این برنامه نیز با رصد اخبار، اشارات تکمیلی و توضیحاتی درباره این اتفاقات و ماجراها ارائه می‌کند. به این معنی که متن خبرها و اتفاقات یک چیز دیگری است و پاورقی آنها را گویاتر و واضح‌تر بیان می‌کند تا مخاطب وجه دیگر ماجرا را هم ببیند و بشنود.
پاورقی ساده و سرراست
سوای علاقه‌مندی عوامل به برنامه‌های ساده و بدون هیاهو یکی از دلایل سادگی این برنامه نبود وقت کافی برای تهیه آرایه‌ای شلوغ و با جزئیات زیاد بود، چراکه از زمان شکل‌گیری فکر تا ضبط و پخش برنامه کمتر از یک هفته وقت بوده و به‌همین‌دلیل از آرایه نیمه‌آماده‌ای که بود استفاده و کمی در آن دست برده شد. وقتی قرار است یک برنامه با یک مجری آن‌هم در زمانی محدود تولید شود باید ساختار ساده و البته عمیقی داشته‌باشد. طنز سیاسی نهفته در این برنامه کاملا با نگاه روزنامه‌نگار تحقیقی همخوانی دارد و قرار نبود خیلی پیچیدگی‌های شکلی، نمایشی و … داشته باشد. عوامل تلاش کردند ساده حرف بزنند و بیشتر به طنز مطبوعاتی نزدیک شوند. گفته می‌شود که عوامل برنامه چند منبع برای صحت‌سنجی دارند تا خبر موثق را تشخیص دهند.
یک سوزن هم به خودمان
اما بعد از آنکه جای خالی نقد به مسئولان داخلی احساس شد، بخشی با عنوان «جوالدوز» راه‌اندازی شد تا به موضوعات روز اقتصادی و سیاسی داخلی پرداخته و انتقاداتی مطرح شود. از اسم این بخش مشخص است که قرار است یک سوزن هم به مسئولان و مدیران ارشد زده شود. بااین‌حال محور اصلی برنامه همان موضوعاتی است که در رصد اخبار رسانه‌های بیگانه می‌توان دید. آن‌طور که عوامل برنامه می‌گویند، تجربه کار عوامل پاورقی با محمدرضا شهبازی وجود داشت و به نظرشان نگاه طنزآمیز او مناسب بود و به‌همین‌دلیل او را به‌عنوان مجری انتخاب کردند.
محمدرضا شهبازی، مجری برنامه پاورقی، علاوه بر اجرا در تلویزیون، طنزپرداز و مدیر سایت «راه‌راه» هم هست. او تاکنون در برنامه‌های مختلفی در شبکههای افق و شبکه دوی سیما به اجرا پرداخته‌است. اولین مسابقه سیاسی تلویزیون به نام «رخداد» و برنامه طنز «حرفشم نزن» با تهیه‌کنندگی و اجرای شهبازی از شبکه افق سیما روی آنتن رفته‌است. او معتقد است که پاورقی می‌خواهد لایه‌های پشت‌پرده اخباری را که برای مخاطبان مهم و اثرگذار است و ممکن است آنها را به اشتباه بیندازد، نمایان کند. درواقع در این برنامه تلاش شده مخاطبان به این درک برسند اخباری که شبکههای معاند با سرعت و شتاب به خورد مخاطب می‌دهند یا در فضای مجازی می‌بینند و می‌شنوند تا چه میزان سندیت دارد و چه اندازه صحت ندارد.
تقویت سواد رسانه مخاطب با پاورقی
تقویت سواد رسانه در برنامه‌هایی مثل پاورقی درست همان چیزی است که در اهداف تولید آن هم لحاظ شده است. سوادی که این روزها و در یک جنگ ترکیبی بیشتر از قبل نبود آن احساس می‌شود. به نظر می‌رسد که یکی از اهداف این برنامه، تقویت سواد رسانه‌ای مخاطبان است. گروه نویسندگان این برنامه به‌دنبال آگاهی‌بخشی به مخاطب بوده و تلاش می‌کنند متناسب با اخباری که منتشر می‌شود مخاطب را برای پذیرش خبر، شناسایی منبع، زمان تاریخ انتشار و اهداف پشت‌پرده آن آماده کنند. ایده این برنامه زمانی شکل گرفته که احساس شد سرعت‌عمل رسانه‌های معاند در دست گرفتن افکار مردم بالا رفته و با هجمه رسانه‌ای همه‌جانبه، هماهنگی اغراق‌شده‌ای ترسیم شده و تلویزیون باید کاری کند، ولی سوتی‌های عجیب‌وغریبی که در این زمینه وجود داشت کار عوامل را راحت کرد و توانستند مسیر تحقیق تا نگارش و اجرا را سریع ترسیم کنند و برنامه را روی آنتن ببرند. در طنز سیاسی، تحلیل‌های جدی، شناخت مسأله، قرار دادن آن در چارچوب، بیان زمینه شکل‌گیری آن و مقایسه‌اش با واقعیت‌ها و دنبال‌کردن سابقه رویدادها و تلاش برای نگاه از زاویه‌ای متفاوت وجود دارد که درنهایت هدفش روشنگری مخاطب با نگاه طنز است. ضمن اینکه برنامه پاورقی با صراحتی که هم در موضوع و هم در لحن و اجرا دارد حرفش را بی‌رودربایستی می‌زند. تا الان بیش از ۵۰ قسمت از برنامه روی آنتن رفته که عوامل معتقدند بازخوردها خیلی زیاد بوده‌است. همین که برنامه از سوی آشوبگران و خارج‌نشینان در فضای مجازی نقد و نسبت به برنامه واکنش نشان داده می‌شود یا به عوامل تولید توهین‌های رکیک می‌شود یعنی برنامه دیده شده و تأثیرش را گذاشته‌است. ضمن اینکه بسیاری از مخاطبان در فضای مجازی از برنامه دفاع می‌کنند و پاسخ آنها را می‌دهند. کل این قضیه به این معنی است آن کاری که پاورقی باید انجام می‌داده مؤثر بوده و همین مسأله عوامل را در کارشان
مصمم می‌کند.
برنامه‌سازی در کنار توزیع محتوا
ساخت یک برنامه اگر قرار باشد مرزی میان دروغ و راست ایجاد کند، کار ساده‌ای نیست. نکته مهمی که باید در مورد برنامه‌هایی مثل پاورقی یا «دی‌بی‌سی فارسی» گفت، پرداختن بی‌واسطه به موضوعات روز و بیان آن با یک زبان شفاف است. این مسأله هم در پاورقی دیده می‌شود و هم در برنامه دی‌بی‌سی فارسی. آنچه که در جنگ رسانه‌ای فعلی احساس می‌شود، نیاز به برنامه‌هایی است که بتواند تفاوت حق و باطل را برای مخاطب روشن کند. ناگفته پیداست که چنین برنامه‌هایی هرچقدر از سوی نیروهای جوان و پویا تولید و روانه آنتن شود، مخاطب ارتباط بیشتری با آن برقرار کرده و برایش باورپذیرتر خواهد بود. البته بسیاری از کارشناسان معتقدند که علاوه بر تولید، باید فکری دقیق برای توزیع این محتواها هم داشت چراکه ممکن است بسیاری از افرادی که دنبال خبر راست و درست هستند، رسانه‌ملی را تماشا نکنند. توزیع محتواهایی مثل پاورقی در فضای مجازی می‌تواند مخاطبان را هم به سمت برنامه‌های پرمحتوای تلویزیون بکشاند و هم آنها را نسبت به اخبار درست، آگاه‌تر کند.
واکنش اصلاح طلبان به برنامه پاورقی / سایت ها و رسانه های زنجیره ای و پاورقی
در این بخش به مرور واکنش‌های سایت های زنجیره ای اصلاح طلب به برنامه پاورقی پرداخته ایم. این سایت ها که بعضا دست رسانه های معاندی چون اینترنشنال (عربستان)، بی بی سی فارسی و صدای آمریکا را هم از پشت می بندند، مطابق معمول با نگاهی سطحی سعی در زیر سوال بردن برنامه پاورقی داشته اند.
سایت اصلاح طلب هنر صدا با این تیتر به نقد برنامه پاورقی می پردازد: ادبیات عجیب مجری تلویزیون در واکنش به استوری علی ضیا
گردآوری و تنظیم: روزلاگ
منبع: مجله خبری روزلاگ (roozlog.com)
استفاده از مطالب مجله خبری روزلاگ با ذکر منبع (www.roozlog.com) بلامانع است.